نويسنده : مولوي غلام حيدر فاروقي
در اين مقاله كوتاه ميخواهم توجه برادران و خواهران مسلمان را به بعضي آيات و رواياتي كه پيرامون اخلاق نيكو نقل شده است جلب نمايم تا درسي باشد در زندگي ما، زيرا سعادت دنيا و اخرت انسان در اطاعت و پيروي از دستورات خدا و پيامبر اكرم نهفته است مسلمانهاي صدر اسلام با اخلاق اسلامي توانستند در مدت كمتر از يك ربع قرن پرچم اسلام را در اقصي نقاط جهان به اهتزاز در آورند .
خداوند متعال در رابطه با پيامبر عظيم الشأن اسلام ميفرمايد « وانك لعلي خلق عظيم » بدرستيكه شما اي پيامبر داراي اخلاق بزرگي هستيد ، از حضرت عايشه صديقه ام المؤمنين رضي الله عنها سؤال شد كه اخلاق پيامبر چگونه بود ، ايشان فرمودند :« كان خلقه القران » اخلاق پيامبر قرآن بود ، يعني پيامبر قرآن مجسمي بودند كه از رفتار و كردار و گفتار پيامبر به فرامين و مفاهيم قرآن پي ميبريم .
و در روايتي ديگر حضرت عايشه ميفرمايند: (پيامبر به كسي دشنام نميداد و هيچگاه در مجلسي كه حرفهاي زشت و بيهوده گفته ميشد توقف نمي فرمود و در بازارها با صداي بلند فرياد نميزد و پاسخ بدي را با بدي نميدادند و از صفات بارز ايشان عفو و گذشت بود بعنوان مثال به يك نمونه از گذشت ايشان اشاره ميكنم . در فتح مكه همه مشركين گمان ميكردند كه پيامبر از آنها انتقام سيزده سال شكنجه و اذيت و آزار مسلمانها را خواهد گرفت اما پيامبر (ص) بجز چند نفر كه مرتكب قتل شده بودند در مورد بقيه مشركين فرمود : « اذهبوا انتم الطلقا » برويد شما آزاد هستيد .
و فرمودند : هر كس به خانه ابوسفيان پناه برد در امان است با اين اعلام عفو عمومي درسي به همه مسلمانها تا قيام قيامت آموختند كه هرگز در صدد انتقام جوئي نباشيد و همين اخلاق پيامبر اكرم (ص) بود كه گروه گروه به دين اسلام مشرّف شدند كه سوره نصر پيرامون همين قضيه نازل شد.
كه يكي از صفتهاي پرهيزگااران را اينطور بيان ميكند « و الكاظمين الغيظ » آنها هنگام عصبانيت خشم و غضب خود را فرو ميبردند و در صدد انتقام جوئي بر نميآيند و مردم را مورد عفو و بخشش قرار ميدهند .آنها انسانهاي نيكوكار هستند و خدا نيكوكاران را دوست دارد .
حضرت انس بن مالك (رض) ميفرمايد : من ده سال در خدمت رسول خدا بودم هرگز ايشان سخني كه باعث ناراحتي من شود نفرمودند ، اگر كاري انجام ميدادم و اگر هم كاري را انجام نميدادم به من نميگفتند كه چرا انجام نميدادم بلكه ميگفتند «خياركم احسنكم اخلاقاً» بهترين شما كسي است كه اخلاق او از همه بهتر باشد .
اسامه بن شريك (رضي الله عنه ) ميفرمايد : من از رسول خدا سؤال كردم بهترين نعمت كه به انسان داده شده است چيست؟ فرمودند : اخلاق نيكو و فرمودند : سنگين ترين عمل مؤمن در ميزان سنجش اعمال او در قيامت اخلاق نيكو است .
اما كسي كه آراسته به اخلاق نيكو است بايد اجد اين صفات باشد . با حيا باشد چون حيا و شرم شاخهاي از ايمان است به كسي اذيت و آزار نرساند ، راستگو باشد ، از دروغ بپرهيزد ، از صحبتهاي بيهوده اجتناب كند ، در اصلاح خودش كوشا باشد ، انسان باوقاري باشد ، در برابر مصيبتها و مشكلات صبر و شكيبائي داشته باشد ، در برابر نعمتهاي خدا سپاسگذار باشد، در مقابل مقّدرات الهي راضي و خشنود باشد ، انسان پاكدامن باشد ، به كسي دشنام ندهد ، كسي را لعنت نكند ، از سخن چيني و غيبت بپرهيزد ، نسبت به برادران و خواهران مسلمانش كينه و دشمني نداشته باشد بخل نورزد نسبت به ديگران حسادت نكند با چهرهي باز با ديگران برخورد كند و اگر كسي را دوست دارد ، دوستي او بخاطر رضاي خدا باشد و دشمني او هم بخاطر رضاي خدا باشد ، اين خلاصهاي از علامتهاي انسان خوش اخلاق بود كه اميدوارم آويزه گوش خود قراردهيم و به آن عمل كنيم .
در روايتي ديگر پيامبر اكرم (ص) ميفرمايد : (به انسان مؤمن در برابر اخلاق شايستهاش اجر و پاداش روزهدار و شب زنده دار داده ميشود ) و (كامل ترين مؤمن از نظر ايمان كساني هستند كه از همه اخلاقشان بهتر و نيكوتر باشد ) و در روايتي ديگر ميفرمايد « ان من احبكم الي و اقربكم مني مجلساً يوم القيامه احسنكم اخلاقاً‌و ان ابغضكم الي و ابعدكم مني يوم القيامه الشرثارون و المتشدقون و المتفيهوم » همانا محبوبترين شما نزد من و نزديكترين شما به من در روز قيامت كساني هستند كه اخلاق آنها از همه بهتر و نيكوتر باشد . و مغبوض ترين و منفورترين شما نزد من و دورترين شما از من در روز فيامت انسانهاي پرحرف و خود خواه و متكبر هستند .
مطلب در اين رابطه بسيار است بنده به همين چند سطر اكتفا ميكنم چون گفتني ها بسيار گفته شده است اما آنچه امروز كم داريم عمل است از خداوند متعال خواستاريم كه به ما و همه مسلمين جهان توفيق عمل به دستورات شريعت مقدس اسلام عنايت بفرمايد .
خداوند متعال در رابطه با پيامبر عظيم الشأن اسلام ميفرمايد « وانك لعلي خلق عظيم » بدرستيكه شما اي پيامبر داراي اخلاق بزرگي هستيد ، از حضرت عايشه صديقه ام المؤمنين رضي الله عنها سؤال شد كه اخلاق پيامبر چگونه بود ، ايشان فرمودند :« كان خلقه القران » اخلاق پيامبر قرآن بود ، يعني پيامبر قرآن مجسمي بودند كه از رفتار و كردار و گفتار پيامبر به فرامين و مفاهيم قرآن پي ميبريم .
و در روايتي ديگر حضرت عايشه ميفرمايند: (پيامبر به كسي دشنام نميداد و هيچگاه در مجلسي كه حرفهاي زشت و بيهوده گفته ميشد توقف نمي فرمود و در بازارها با صداي بلند فرياد نميزد و پاسخ بدي را با بدي نميدادند و از صفات بارز ايشان عفو و گذشت بود بعنوان مثال به يك نمونه از گذشت ايشان اشاره ميكنم . در فتح مكه همه مشركين گمان ميكردند كه پيامبر از آنها انتقام سيزده سال شكنجه و اذيت و آزار مسلمانها را خواهد گرفت اما پيامبر (ص) بجز چند نفر كه مرتكب قتل شده بودند در مورد بقيه مشركين فرمود : « اذهبوا انتم الطلقا » برويد شما آزاد هستيد .
و فرمودند : هر كس به خانه ابوسفيان پناه برد در امان است با اين اعلام عفو عمومي درسي به همه مسلمانها تا قيام قيامت آموختند كه هرگز در صدد انتقام جوئي نباشيد و همين اخلاق پيامبر اكرم (ص) بود كه گروه گروه به دين اسلام مشرّف شدند كه سوره نصر پيرامون همين قضيه نازل شد.
كه يكي از صفتهاي پرهيزگااران را اينطور بيان ميكند « و الكاظمين الغيظ » آنها هنگام عصبانيت خشم و غضب خود را فرو ميبردند و در صدد انتقام جوئي بر نميآيند و مردم را مورد عفو و بخشش قرار ميدهند .آنها انسانهاي نيكوكار هستند و خدا نيكوكاران را دوست دارد .
حضرت انس بن مالك (رض) ميفرمايد : من ده سال در خدمت رسول خدا بودم هرگز ايشان سخني كه باعث ناراحتي من شود نفرمودند ، اگر كاري انجام ميدادم و اگر هم كاري را انجام نميدادم به من نميگفتند كه چرا انجام نميدادم بلكه ميگفتند «خياركم احسنكم اخلاقاً» بهترين شما كسي است كه اخلاق او از همه بهتر باشد .
اسامه بن شريك (رضي الله عنه ) ميفرمايد : من از رسول خدا سؤال كردم بهترين نعمت كه به انسان داده شده است چيست؟ فرمودند : اخلاق نيكو و فرمودند : سنگين ترين عمل مؤمن در ميزان سنجش اعمال او در قيامت اخلاق نيكو است .
اما كسي كه آراسته به اخلاق نيكو است بايد اجد اين صفات باشد . با حيا باشد چون حيا و شرم شاخهاي از ايمان است به كسي اذيت و آزار نرساند ، راستگو باشد ، از دروغ بپرهيزد ، از صحبتهاي بيهوده اجتناب كند ، در اصلاح خودش كوشا باشد ، انسان باوقاري باشد ، در برابر مصيبتها و مشكلات صبر و شكيبائي داشته باشد ، در برابر نعمتهاي خدا سپاسگذار باشد، در مقابل مقّدرات الهي راضي و خشنود باشد ، انسان پاكدامن باشد ، به كسي دشنام ندهد ، كسي را لعنت نكند ، از سخن چيني و غيبت بپرهيزد ، نسبت به برادران و خواهران مسلمانش كينه و دشمني نداشته باشد بخل نورزد نسبت به ديگران حسادت نكند با چهرهي باز با ديگران برخورد كند و اگر كسي را دوست دارد ، دوستي او بخاطر رضاي خدا باشد و دشمني او هم بخاطر رضاي خدا باشد ، اين خلاصهاي از علامتهاي انسان خوش اخلاق بود كه اميدوارم آويزه گوش خود قراردهيم و به آن عمل كنيم .
در روايتي ديگر پيامبر اكرم (ص) ميفرمايد : (به انسان مؤمن در برابر اخلاق شايستهاش اجر و پاداش روزهدار و شب زنده دار داده ميشود ) و (كامل ترين مؤمن از نظر ايمان كساني هستند كه از همه اخلاقشان بهتر و نيكوتر باشد ) و در روايتي ديگر ميفرمايد « ان من احبكم الي و اقربكم مني مجلساً يوم القيامه احسنكم اخلاقاً‌و ان ابغضكم الي و ابعدكم مني يوم القيامه الشرثارون و المتشدقون و المتفيهوم » همانا محبوبترين شما نزد من و نزديكترين شما به من در روز قيامت كساني هستند كه اخلاق آنها از همه بهتر و نيكوتر باشد . و مغبوض ترين و منفورترين شما نزد من و دورترين شما از من در روز فيامت انسانهاي پرحرف و خود خواه و متكبر هستند .
مطلب در اين رابطه بسيار است بنده به همين چند سطر اكتفا ميكنم چون گفتني ها بسيار گفته شده است اما آنچه امروز كم داريم عمل است از خداوند متعال خواستاريم كه به ما و همه مسلمين جهان توفيق عمل به دستورات شريعت مقدس اسلام عنايت بفرمايد .
0 نظرات شما:
Post a Comment